Slaapapneu: hoe herken ik het en wat zijn de behandelmethoden?

Slaapapneu is een slaapstoornis waarbij de patiënt in zijn slaap regelmatig tien seconden of langer stopt met ademhalen. Vrijwel iedereen heeft weleens een ademstop: dit is in principe onschuldig. Als ademstops echter vaker voorkomen dan vijf keer per uur, spreken we van het slaapapneusyndroom (SAS). Mensen met slaapapneu hebben vaak ook last van hypopneu. Dat zijn aanvallen waarbij de ademhaling abnormaal traag en oppervlakkig is. Daarnaast gaat slaapapneu in veel gevallen samen met snurken.

Slaapapneu

Er bestaan twee vormen van het slaapapneusyndroom:

  • Centrale Slaap Apneu Syndroom (CSAS). Hierbij wordt vanuit de hersenen te weinig signaal doorgegeven naar de ademhalingsspieren.
  • Obstructieve Slaap Apneu Syndroom (OSAS). Hierbij vindt een fysieke obstructie van de luchtweg plaats. Bij de inademing sluit de luchtweg met als gevolg een ademstop.

Door het ontsnappingsmechanisme van de hersenen krijgt de patiënt na een tijdje weer een signaal om te gaan ademen. Hierdoor wordt de patiënt wakker of gaat minder diep slapen. Een persoon die lijdt aan slaapapneu zal daarom nooit een diepe slaap bereiken. Dit leidt op den duur logischerwijs tot ernstige vermoeidheid en vergroot daarnaast het risico op verschillende andere kwalen.

Hieronder gaan we dieper in op het Obstructief Slaap Apneu Syndoom (OSAS).

Wat zijn de oorzaken van OSAS?

Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen waarom iemand kan lijden aan OSAS, zoals:

  • Overmatige ontspanning van de keelspieren. Tijdens je slaap ontspannen je spieren zich, en dus ook je keelspieren. Als dit echter in extreme mate gebeurt, kunnen ze de luchtwegen vernauwen of helemaal afsluiten. Oorzaken van overmatige ontspanning kunnen zijn: alcoholgebruik, kalmerende middelen en roken.
  • Een structurele afwijking van de luchtwegen die kan zorgen voor een obstructie. Denk bijvoorbeeld aan vergrote amandelen, een vergrote tong, overmatig weefsel of een tumor in de luchtwegen of een smalle of krimpende onderkaak.
  • Obesitas. Iemand met obesitas kan kampen met extra vet in de nek. Het gevolg hiervan is dat er druk op de luchtwegen komt te staan waardoor deze nauwer worden.

Hoe kan ik OSAS herkennen?

Mogelijke symptomen van OSAS zijn:

  • Luid snurken
  • Zeer onrustige slaap (vaak wakker worden of naar het toilet gaan)
  • Geen uitgerust gevoel na het slapen
  • Extreme vermoeidheid en slaperigheid overdag
  • Ochtendhoofdpijn
  • Droge mond bij het wakker worden
  • Een slecht geheugen en concentratieproblemen
  • Stemmingswisselingen

Slaapapneu - vermoeidheid

Artsen kunnen in veel gevallen overdag niets afwijkends vinden in het bloed of aan de longen van de patiënt. Bij het vermoeden van slaapapneu, wordt de patiënt daarom ’s nachts onderzocht door middel van een slaapstudie (polysomnografie).

Wat is de relatie tussen snurken en slaapapneu?

OSAS en snurken zijn nauw met elkaar verbonden. Aan beide kwalen ligt namelijk dezelfde oorzaak ten grondslag: een blokkade van de luchtweg, waardoor de ademhaling wordt bemoeilijkt.

Bij snurken vindt een gedeeltelijke blokkade plaats, waardoor er minder ruimte is voor de aan- en afvoer van lucht. Dit leidt tot het vervelende snurkgeluid. Bij slaapapneu vindt er een complete obstructie van de luchtweg plaats en is dus een graadje erger dan snurken. Vaak snurken mensen die lijden aan slaapapneu, maar andersom hoeft dit niet zo te zijn.

Hoe wordt de diagnose slaapapneu gesteld?

Indien de huisarts slaapapneu vermoedt, zal hij of zij je doorsturen naar het ziekenhuis. Daar neemt de OSAS verpleegkundige allereerst een aantal vragen met je door. Er wordt ook een longfunctietest afgenomen, een longfoto gemaakt en bloedgeprikt. Er wordt onder andere gekeken of de schildklier goed werkt, of er geen sprake is van diabetes, enzovoorts.

Daarna wordt je ingepland voor een slaaponderzoek, wat in het ziekenhuis of thuis kan plaatsvinden. Tijdens dit onderzoek worden verschillende lichaamsfuncties gecontroleerd. Naar aanleiding van de resultaten wordt er door de longarts gekeken of je OSAS hebt en in welke vorm. Het Obstructief Slaap Apneu Syndoom komt in verschillende gradaties voor. We spreken van milde OSAS als er 5 tot 14 ademstilstanden per uur plaatsvinden. Bij gemiddelde OSAS is er sprake van 15 tot 30 apneus per uur. Patiënten met ernstige OSAS kunnen meer dan 30 ademstilstanden per uur hebben.

Mogelijke behandelingen van OSAS

Als er sprake is van milde OSAS, en dus relatief weinig klachten en ademstops, zijn er een aantal dingen die de patiënt zelf kan doen. Dit heeft voor een groot deel betrekking op het verbeteren van de levensstijl:

  • Afvallen
  • Geen alcohol drinken vier tot zes uur voor het slapengaan
  • Vermijden van kalmeringsmiddelen zoals slaappillen
  • Stoppen met roken
  • Op tijd naar bed gaan
  • Rugligging vermijden

Daarnaast kan er gebruik worden gemaakt van een mondprothese. Deze prothese dwingt de onderkaak als het ware naar voren, waardoor je meer ruimte in de mond en keelholte krijgt. Dit voorkomt een obstructie van de luchtweg. Een mondprothese heet officieel een Mandibulair Repositie Apparaat (MRA, ook wel MRD genoemd). Een MRA kan ook gebruikt worden door mensen die kampen met snurkklachten: het helpt 90% van de snurkers van hun klachten af.

Mandibulair Repositie Apparaat voor slaapapneu

Bron: Webmd.com

Patiënten met de diagnose gemiddelde en ernstige OSAS hebben de volgende behandelopties:

  • Apparaten die de ademhaling ondersteunen, zoals een CPAP- of BiPAP-machine. CPAP staat voor Continuous Positive Airway Pressure. Dit apparaat zorgt voor een constante positieve druk in de luchtwegen, waardoor deze niet meer dicht kunnen vallen. BiPAP staat voor Bilevel Positive Airway Pressure. Dit apparaat doet ongeveer hetzelfde al een CPAP-machine, alleen zorgt het bij de uitademing voor iets minder druk dan bij de inademing. Hierdoor gaat uitademen gemakkelijker, wat door sommige patiënten als comfortabeler ervaren wordt.
  • Operatie. Soms kan een arts besluiten dat een operatie de beste behandelmethode is. De verschillende operaties die mogelijk zijn lopen zeer uiteen. Lees hier meer over de verschillende operaties die zowel bij OSAS als bij ernstige snurkklachten kunnen worden uitgevoerd.

Gezondheidsrisico’s van onbehandelde slaapapneu

Patiënten die lijden aan OSAS lopen geen risico om te overlijden aan een ademstop. Als er echter sprake is van een groot aantal ademstops per nacht, is dat logischerwijs zeer ongunstig voor de gezondheid. Het lichaam wordt als het ware constant aangevallen door ademstops, wat een grote aanslag is op onder andere de bloedvaten en het hart.

Mensen met OSAS lopen een grotere kans op:

  • Overgewicht
  • Diabetes
  • Hoge bloeddruk
  • Hartritmestoornissen
  • Hartinfarcten
  • Hersenbloedingen
  • Beroertes
  • Ongevallen door plotseling in slaap vallen

Het is dus zeer belangrijk dat slaapapneu NOOIT onbehandeld blijft. Neem bij het vermoeden van slaapapneu altijd contact op met je huisarts.

Bron: Gezondheidsplein.nl